Ξέμεινες. Είσαι στη μέση του μήνα και έχουν τελειώσει τα χρήματα ενώ περισσεύει ακόμα πολύς μήνας. Αρχίζεις να σκέφτεσαι πως πρέπει να κάνεις εκπτώσεις στο lifestyle σου. Ρούχα και παπούτσια τέλος. Έξοδοι εκδρομές και φαγητό έξω κομμένα. Σκέφτεσαι να ξεκινήσεις να παίρνεις το λεωφορείο πιο συχνά. Σκέφτεσαι να περιορίσεις τις διακοπές και τις μετακινήσεις σου τα σαββατοκύριακα. Το σύστημα, εδώ και χρόνια, σε τροφοδότησε με αυτό το όμορφο όνειρο, που όμως μάλλον μοιάζει με άπιαστο. Ειδικά τελευταία μετά από όλα αυτά με την οικονομική κρίση, το όνειρο τείνει να μετατραπεί σε εφιάλτη.
Ωστόσο η αποταμίευση είναι ένας τρόπος να φέρεις πιο κοντά το όνειρο στην πραγματικότητα και να συνεχίσεις να ονειρεύεσαι -ή και να ζεις- τη ζωή που έχεις επιλέξει. Η έστω κάτι κοντινό σε αυτή που ονειρεύεσαι (ελπίζουμε τα όνειρά σου να μην είναι άπιαστα, διότι δεν είναι καιρός για τέτοια). Οι φίλοι μας οι Αμερικανοί το κατάλαβαν σίγουρα νωρίτερα, γι’ αυτό και τα επίσημα στοιχεία τους, δείχνουν ότι στο πρώτο εξάμηνο του ’10, αύξησαν το κομπόδεμά τους κατά 5%. Η κρίση δείχνει να ξεπερνιέται. Καλά εκείνοι. Εμείς να δούμε τι θα κάνουμε...
Συνήθως μαθαίνουμε να χειριζόμαστε τα χρήματα των άλλων με μεγαλύτερη ευκολία απ’ ότι διαχειριζόμαστε τα δικά μας χρήματα. Μας μαθαίνουν πώς να διαχειριζόμαστε τα χρήματα των ξένων και όχι αυτά που κατέχουμε εμείς. Πόσο καλοί θα είμαστε στη δουλεία μας αν για παράδειγμα μας εμπιστεύονται τα χρήματα τους ξένοι άνθρωποι και εμείς δε ξέρουμε ούτε καν πώς να διαχειριστούμε τα χρήματα που κερδίζουμε; Το αντικείμενο αυτό δυστυχώς δε διδάσκεται και είναι κάτι που ο καθένας από εμάς θα πρέπει να αντιμετωπίσει μόνος του.
Πολλές παρανοήσεις και μύθοι υπάρχουν σχετικά με την αποταμίευση όπως τα παρακάτω:
Θα αρχίσω να βάζω λεφτά στην άκρη, όταν βγάλω περισσότερα. Ένα κοινό λάθος που γίνεται από τους πάντες. Να σας θυμίσω ότι ο μέρμηγκας μάζευε τροφή, όχι ο τζίτζικας. Η αποταμίευση δεν έχει να κάνει με το πόσα κερδίζεις, αλλά με το πόσα είσαι αποφασισμένος να βάζεις στην άκρη. Αν ήταν έτσι, τότε δεν θα αποταμίευε κανείς στον πλανήτη, γιατί καθένας θεωρεί ότι σε περιόδους κρίσης δεν του περισσεύει τίποτα. Ακόμα και οι Γερμανοί, που θεωρούνται οι πλούσιοι της Ευρώπης, αυτή την εποχή γκρινιάζουν για το βιοτικό τους επίπεδο που υπέστη καθίζηση. Κανονικά δε θα έπρεπε να αποταμιεύουν ούτε εκείνοι.
Έχει όμως διαπιστωθεί πως εκείνοι που κερδίζουν π.χ 1.000 ευρώ το μήνα αφήνουν στην άκρη πολλά περισσότερα από εκείνους που κερδίζουν τα τριπλάσια. Το καλύτερο για να ξεπεραστεί αυτή η αναβλητικότητα είναι να πληρώνεις πρώτα τον εαυτό σου. Πληρώνεις πρώτα τον εαυτό σου αποταμιεύοντας ένα λογικό ποσό που θέλεις εσύ να αποταμιεύσεις. Ένα ποσό, περίπου, 10% των εισοδημάτων σου αρκετά καλό. Στη συνέχεια ότι περισσεύει με αυτά άρχισε να πληρώνεις τις υποχρεώσεις σου.
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η δημιουργία ενός δευτέρου τραπεζικού λογαριασμού για να αποταμιεύεις εκεί τα χρήματα σου. Διατήρησε χωριστά τα χρήματα που αποταμιεύεις με αυτά τα οποία διαχειρίζεσαι για τα τρέχοντα έξοδα σου και τις συναλλαγές σου. Η τράπεζα που διαθέτεις λογαριασμό είναι πολύ πιθανό να διαθέτει e-banking. Δημιούργησε ένα λογαριασμό e-banking προκειμένου να έχεις πρόσβαση στους λογαριασμούς σου από το ιντερνέτ άλλα και για κάνεις τις πληρωμές σου γλιτώνοντας χρόνο. Η δημιουργία μιας πάγιας εντολής μεταφοράς χρημάτων μέσω του e-banking της τράπεζας σου με ένα σταθερό ποσό κάθε μήνα στον αποταμιευτικό σου λογαριασμό είναι μια καλή λύση για να «πληρώνεις» πρώτα τον εαυτό σου.
Μου περισσεύουν λίγα, άρα δεν αξίζει να αποταμιεύσω. Ποιος το λέει αυτό; Σκέψου μακροπρόθεσμα κι όχι μόνο το «δώσ’ υμίν σήμερον». Στις ΗΠΑ διαβάσαμε πως οι αμερικανοί (πάντα τρελαμένοι με τις στατιστικές και τις μετρήσεις) έχουν συνολικά περί τα 10 δισεκατομμύρια σε ψιλά που κυκλοφορούν στις τσέπες τους και συνήθως καταλήγουν να κυλούν στο δρόμο. Ακόμα και τα φραγκοδίφραγκα αξίζουν μια θέση σε ένα κουμπαρά. Αν δεν ξέρεις τι να τα κάνεις, ή σε φορτώνουν στο πορτοφόλι, ξεφορτώσου τα ...εποικοδομητικά.
Πάλι στις ΗΠΑ, ένα ζευγάρι άφηνε σε ένα άδειο βάζο, τα tips από τη δουλειά που έκανε. Σε ένα χρόνο είχαν 7.000 δολάρια στην άκρη. Θα μου πεις, εκεί τα tips είναι θεσμοθετημένα. Ναι αλλά 7.000 δολάρια, όπως και να το κάνεις είναι περί τα 5.500 ευρώ. Ακόμα και τα μισά να βγάλεις τελικά από τον κουμπαρά, δεν είναι άσχημα. Θα μπορούσαν να είναι το budget για όλες τις καλοκαιρινές σου διακοπές.
Αποταμίευση σημαίνει να ξεχνάς όλες τις μικρές απολαύσεις της ζωής. Φυσικά και όχι. Μάλλον σημαίνει καλύτερη διαχείριση των οικονομικών, έτσι ώστε να περισσεύει κάτι για καλύτερες αγορές στο μέλλον. Μαζί με τα μικρότερα έξοδα, που πολύ συχνά σε βγάζουν εκτός προϋπολογισμού (budget), κοίτα και τα μεγάλα. Υγεία, μόρφωση, σπίτι, σουπερ μαρκετ κλπ. Υπολογίζεται πώς πάνω από το 50% του budget μας φεύγει σε αυτά. Μπορείς να κόψεις κάτι; Κοίτα πως μπορείς να τακτοποιήσεις έτσι τα έξοδα σου, ώστε να μένει πάντα κάτι στην άκρη.
Χρησιμοποίησε τη χρεωστική σου κάρτα για τις πληρωμές σου. Τα περισσότερα σουπερ μάρκετ ή καταστήματα διαθέτουν μηχανήματα POS για τη διενέργεια πληρωμών μέσω κάρτας. Κράταγε τις αποδείξεις από τις αγορές σου. Επίσης μη πετάς τα χαρτάκια από τα ΑΤΜ των τραπεζών όταν κάνεις αναλήψεις.
Το πιο σημαντικό είναι να ξέρεις σε τι ξοδεύεις τα χρήματα σου. Η καλύτερη λύση είναι η καταγραφή όλων των συναλλαγών που πραγματοποιείς σε ένα σημειωματάριο ή σε ένα φύλο χαρτί για κάθε εβδομάδα. Όλα τα παραπάνω «άχρηστα» χαρτάκια που μέχρι τώρα πέταγες θα σε χρειαστούν για να δημιουργήσεις κατηγορίες εξόδων που θέλεις να παρακολουθείς όπως το ενοίκιο η οι λογαριασμοί κοινής ωφέλειας, το φαγητό απ’ έξω, η διασκέδαση κλπ. Επίσης υπάρχουν δωρεάν λογισμικά για τη προσωπική διαχείριση εξόδων όπως το HomeBank ή το Mint.
 |
| Τα αναλυτικά στατιστικά όπως εμφανίζονται στο HomeBank |
Όταν γνωρίζεις που ξοδεύεις τα χρήματα σου θα είναι καλύτερο να τα διαχειριστείς. Προσωπικά χρειάστηκα έναν ολόκληρο χρόνο καταγραφής εξόδων με τη βοήθεια του HomeBank για να μπορέσω να αποτυπώσω με ακρίβεια το που κατευθύνονται τα χρήματα μου. Μη το βάλετε κάτω η χρόνος θα σας δικαιώσει. Με βάση αυτή τη καταγραφή θα μπορέσετε να δημιουργήσετε τον ετήσιο προϋπολογισμό σας.
Όλα τα έξοδα που καταγράφεται στον προϋπολογισμό σας δεν γίνονται σε μηνιαία βάση. Για παράδειγμα ο λογαριασμός της ΔΕΗ εκδίδεται κάθε δύο μήνες. Φροντίστε να βάζετε στην άκρη χρήματα και το μήνα που δε πληρώσατε το λογαριασμό της ΔΕΗ έτσι ώστε να μη σας φανεί μεγάλο το ποσό ή αδυνατείτε να το πληρώσετε όταν έρθει η ώρα.
Αναθέστε στα χρήματα σας μια συγκεκριμένη δουλεία. Για παράδειγμα είναι αρχές του μήνα και μόλις πήρατε από τους γονείς σας 500 ευρώ και λέτε θα βγω έξω σήμερα. Όλα αυτά τα χρήματα δεν είναι για την έξοδο. Μη σκεφτεσται έχω λεφτά θα βγω να διασκεδάσω και να φάω όσα θέλω. Από αυτά τα 500 ευρώ πολύ πιθανόν να πληρώσετε το νοίκι που κάνει για παράδειγμα 200 ευρώ, τα υπόλοιπα 100 σε λογαριασμούς, άλλα 100 σε φαγητό και τα υπόλοιπα σε διασκέδαση. Έτσι αυτό που θα πρέπει να σκεφτείτε είναι ότι για διασκέδαση έχω να σπαταλήσω για όλο το μήνα 100 ευρώ και όχι 500 όπως πριν.
Προσπαθήστε να συγκεντρώσετε κάποιο ποσό για τις βροχερές μέρες. Κάποιο έκτακτο και μη αναμενόμενο έξοδο μπορεί να σας βγάλει εκτός budget. Η επίσκεψη σε έναν οδοντίατρο, ένα δώρο γενεθλίων που πρέπει να πάρετε κλπ. Αν όμως έχετε κάποια ταμειακή ασφάλεια αυτό μπορεί να μη γίνει.
Ο προϋπολογισμός σου είναι το δέντρο που θα αρχίσεις να φροντίζεις. Όσο περισσότερο φροντίζεις αυτό το δένδρο τόσο καλύτερα θα αποδίδει. Τα χρήματα που θα σου αποφέρει μέσω της αποταμίευσης είναι καρποί του δέντρου που τελικά θα απόλαυσης.
«Δε χρειάζεται να αποταμιεύω. αν χρειαστώ χρήματα ποτέ είναι πολύ απλό θα πάρω ένα δάνειο». Τραγικό λάθος που όλοι κάνουν. Οι τράπεζες δανείζουν μόνο εκείνους που ΔΕΝ έχουν ανάγκη το δάνειο. Ο λόγος; Για να είναι σίγουροι πως θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω. Αν δεν έχεις ούτε σεντ και τρέξεις για δάνειο, τότε θα υποχρεωθείς στους χειρότερους δυνατούς όρους - κι ίσως να μην το πάρεις κιόλας. Άσε που δύσκολα πλέον οι τράπεζες χορηγούν δάνεια λόγω των δυσμενών οικονομικών συνθηκών. Επίσης απέφυγε τη χρήση πιστωτικών καρτών. Να θυμάσαι ότι ένα δάνειο είναι μια μορφής απορρόφησης χρημάτων στο παρόν από το μέλλον σου. Αντίθετα η αποταμίευση είναι η συγκέντρωση χρημάτων τώρα για το μέλλον.
Μη σκέφτεσαι μόνο το σήμερα. Η αποταμίευση είναι ένα πλάνο με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σήμερα είσαι μόνος άλλα σκέψου ότι σε κάποια χρόνια μπορεί να αποκτήσεις οικογένεια και παιδία. Το να θέλεις να προσφέρεις στα παιδιά σου, όσο περισσότερα μπορείς είναι θεμιτό. Όλοι οι γονείς αυτό θέλουν. Γιατί να περιμένεις αυτό να γίνει μέσα από μια γενναία αύξηση στη δουλειά σου, ή από καθαρή τύχη. Πάρε την κατάσταση στα χέρια σου και καθόρισε εν πολλοίς εσύ το μέλλον των παιδιών σου. Και πρόσεχε: Μην πέσεις στην παγίδα του "τα δίνω όλα στο παιδί μου τώρα". Η νέα γενιά των "boomerang kids", που βασίζονται στα γενναία χαρτζηλίκια των γονιών τους για όλα τους τα έξοδα, περιττά και μη, υπολογίζεται σε Ευρώπη και ΗΠΑ πως "κερδίζει" περί τα 10.000 ευρώ το χρόνο! Με το να προσφέρεις στα παιδιά σου πλουσιοπάροχα όλα όσα θέλει να καταναλώσει, τα καθιστάς απόλυτα εξαρτώμενα από σένα.
Αποταμίευση σημαίνει στέρηση. Οι παλιοί πάντως το έλεγαν σοφία. Από την στιγμή που ο πελαργός δεν σε έριξε σε κάποιο μεγάλο τζάκι, λίγο – πολύ ξέρεις ότι μπορεί να χρειαστεί να στριμωχτείς και λιγάκι. Όταν όμως έρθει η στιγμή να καρπωθείς τους κόπους και τις προσπάθειές σου, τότε να είσαι σίγουρος ότι θα έχεις κερδίσει ένα πολύ μεγάλο στοίχημα. Άλλωστε, όλα είναι θέμα ορισμού. Γιατί να το πεις στέρηση και να μην το ονομάσεις περιορισμό της σπατάλης. Ακούγεται καλύτερο και δεν απέχει και πολύ από την αλήθεια.
Γεωργιτσόπουλος Φ. Νικόλαος
